Alonso đã ‘hồi xuân’ tại Bahrain GP 2023 như thế nào?

Fernando Alonso đã giành được cú podium đầu tiên với Aston Martin F1 sau chặng mở màn mùa giải 2023 tại Bahrain. Đồng thời, tốc độ mạnh mẽ của Aston Martin cũng đã được chứng thực kể từ sau vòng đua thử nghiệm, rằng đó không phải là do lượng nhiên liệu nhẹ hơn hay chế độ động cơ mạnh hơn nào cả.

Cuộc đua bắt đầu rất suôn sẻ và Alonso đã giữ được vị trí của mình qua những khúc cua đầu tiên. Tuy nhiên, anh đã mất một bậc cho Lewis Hamilton ở khúc cua thứ 4, sau đó do va chạm với đồng đội Lance Stroll nên tiếp tục bị George Russell vượt qua và phải đứng ở vị trí thứ 7.

1. Alonso làm thế nào để giành chiếc cúp podium?

Trước hết là phải vượt qua Russell, và đây cũng chính là lúc 22 năm kinh nghiệm đua xe được Alonso phát huy. Anh biết Bahrain GP không phải nơi dành cho những người hấp tấp và nó thường không “kết thúc” chỉ sau vài vòng đua đầu tiên.

Đồng thời, không khí bẩn (dirty air) từ chiếc xe phía trước cũng như việc sử dụng lốp mềm quá mức có thể khiến bản thân mất thời gian và không thể đua tốt.

Russell đã chạy rất gần Hamilton trong giai đoạn đầu và than phiền trên radio rằng Hamilton đang chạy quá chậm. Tuy nhiên, những vòng đầu tiên kẹt trong đám đông khiến Russell chậm hơn vào cuối giai đoạn này, khi anh cần tốc độ để bảo vệ vị trí khỏi Alonso.

Trong khi đó, Alonso lúc đầu lại lựa chọn cách tiếp cận khác, đó là giữ một khoảng nhất định với Russell ở phía trước và chỉ bắt đầu đẩy nhanh tốc độ vào cuối giai đoạn, khi mà Russell trở nên yếu thế hơn. Điều này cho phép Alonso vượt qua Russell sau một cuộc đua đổi vị trí liên tục xuyên suốt vòng 13.

Với bộ lốp hỏng, Russell sau đó đã cố gắng giành lợi thế bằng cách vào pit và thay lốp sớm hơn (chiến thuật undercut) với Alonso. Tuy nhiên, lần dừng xe chậm của tay đua người Anh đã cho phép Alonso vào pit muộn hơn 1 vòng và phòng thủ thành công.

2. Kiên nhẫn là một thử thách lớn

Đường đua Bahrain được biết đến với việc các xe phải vào pit nhiều lần vì lốp xe bị mòn nhanh (khiến tốc độ giảm đi sau mỗi vòng đua) do bề mặt đường xấu và điều kiện nóng. Thời gian đua tối ưu đạt được bằng cách cân bằng các đợt vào pit để giảm thiểu thời gian bị mòn của lốp xe.

Ở Bahrain, hiện tượng mòn lốp nhanh chóng khiến việc lựa chọn thời điểm vào pit của các đội là cực kỳ quan trọng. Nếu không ra vào pit hợp lý, các tay đua có thể sẽ mất rất nhiều thời gian ở cuối mỗi giai đoạn.

Và cũng vì đường đua Bahrain có nhiều điểm dễ vượt nên đối thủ có thể tận dụng hiện tượng mòn lốp để nhanh chóng vượt qua.

3. “Bẫy cắt dưới” (undercut trap)

Rất khó để phát hiện ra rằng các đối thủ của mình vào pit với ý định sử dụng chiến thuật “cắt dưới” (undercut). Hệ quả sẽ khiến cho bản thân các tay đua trở nên chủ quan với đối thủ, từ đó kiên nhẫn tiếp tục đua với bộ lốp hiện có. Cả Hamilton và Carlos Sainz đều sa vào bẫy chiến thuật này.

Bảng dưới đây cho thấy chiến lược tối ưu (màu đen) so với chiến lược được thực hiện bởi Hamilton và Sainz. Nếu tay đua thực hiện cùng một thời gian cho mỗi vòng đua, biểu đồ sẽ hiển thị một đường ngang, phẳng.

Khi đường biểu đồ đi lên, nó biểu thị một vòng đua nhanh hơn so với thời gian trung bình và sự sụt giảm đột ngột đại diện cho việc thực hiện lượt pit stop. Biểu đồ không hiển thị các hiệu ứng kẹt xe.

Chiến lược tối ưu cho thấy các giai đoạn thời gian đua được chia đều. Trong trường hợp của cả Hamilton và Sainz, họ dừng sớm và thời gian đua tổng thể chậm hơn mức có thể. Sainz mất 3.8 giây thời gian đua và Hamilton mất 5.3 giây.

4. Tại sao cả Hamilton và Sainz lại dừng quá sớm như vậy?

Tại lần vào pit đầu tiên ở vòng 12, Hamilton thực tế đã phản ứng theo Valtteri Bottas hiện đang 4 bậc phía sau trên bảng xếp hạng đua, và điều này cũng khiến cho Sainz phải dừng ở ngay vòng kế tiếp.

Tuy nhiên, Alonso khi được thông báo về việc Bottas dừng lại và được hỏi về tình trạng lốp, tay đua người Tây Ban Nha trả lời: "Chúng vẫn ổn, tôi nghĩ chúng ta nên tiếp tục".

Thông điệp này khuyến khích cả đội tiếp tục tuân thủ kế hoạch ban đầu. Sau đó, Alonso đã thu được lợi thế 2 vòng lốp so với Hamilton trong stint 2.

Trong stint 2, Alonso vẫn đứng sau Hamilton và Sainz. Một lần nữa, anh quản lý tốc độ của mình và tiết kiệm lốp trong giai đoạn đầu (của stint 2). Sau đó, bắt đầu đẩy mạnh tốc độ và thu hẹp khoảng cách với Hamilton trong những vòng cuối, giống như cách anh đã làm với Russell trước đó.

Alonso nói: “Hãy tiếp cận gần hơn và xem họ làm gì.” Mercedes đã lo lắng trước sự đe dọa của Alonso và gọi Hamilton vào thay bộ lốp cứng cuối cùng vào vòng 30. Hamilton không nắm phần chắc và đặt câu hỏi về quyết định này.

Cụ thể, kỹ sư của Hamilton nói: “Hãy vào pit.” Còn tay đua người Anh trả lời: “Tại sao? Lốp vẫn tốt.” Và phản hồi chính là: “Nguy cơ bị cắt dưới.” Hamilton sau đó nói: “Cái đó còn lâu mới đến với bộ lốp này.”

Một lần nữa, Sainz cũng vào pit ở ngay vòng sau khi Hamilton dừng, và Alonso được chừa lại một khoảng trống mênh mông trước mặt.

Alonso nói: “Mật độ xe ảnh hưởng rất nhiều đến lốp. Hy vọng họ (có thể ám chỉ Sainz và Hamilton) đối diện với điều đó. Chúng ta tiếp tục đi, lốp vẫn còn tốt.”

Kỹ sư của Alonso nói: “Ở phía sau, Russell và Lance đã dừng lại, vì vậy chỉ cần giữ khoảng cách đó. Sainz và Hamilton đã dừng lại, vì vậy chúng ta sẽ tạo ưu thế về lốp xe.”

Trong giai đoạn này, pit của Aston Martin đã cẩn thận giám sát các khoảng cách của pit stop xung quanh Alonso. Họ cần phải xây dựng lợi thế về lốp so với Hamilton và Sainz, nhưng họ cũng không thể tụt vị trí so với Russell và Stroll - vốn đang cạnh tranh với nhau.

5. Có phải Alonso đã bắt kịp Leclerc không?

Ở vòng 34, Charles Leclerc chạy trước đó đã dừng lại, và chấp nhận chịu rủi ro kẹt với Leclerc, Alonso đã được yêu cầu dừng lại. Điều này giúp anh tránh đám xe chạy chậm, xây dựng được khoảng cách lên tới 3 và 4 vòng đua so với Sainz và Hamilton, và không mất vị trí so với Russell hoặc Stroll.

Tay đua người Tây Ban Nha cũng nhận ra trong stint cuối rằng chiến thuật của hai stint đầu đã không còn hiệu quả nữa. Lần này, việc giành được vị trí phía trên sớm trước khi lốp bị hư hại do lưu lượng xe phía trước mới là quan trọng. Alonso sau đó đã nỗ lực để vượt qua cả Hamilton và Sainz.

Thật không may, Leclerc đã phải rời cuộc đua ở vòng 40 vì sự cố động cơ, khiến cho Alonso không có cơ hội để đuổi kịp anh ta trong những vòng cuối. Với khoảng cách 9.5 giây so với nhóm đua phía sau, việc này sẽ là một thử thách khó khăn, nhưng Alonso cùng với bộ phận đội đua Aston Martin đã giữ bình tĩnh suốt thời gian đua để tạo cơ hội tốt nhất có thể.

Cuối cùng, sau ba lần vượt thành công, với một chiến lược thông minh từ cả đội và tay đua, cùng với một lần rút lui của đối thủ, Alonso một lần nữa tìm lại chính bản thân mình trên bục podium lần thứ 99 trong sự nghiệp.