Khi xe điện làm đầu kéo

Khi doanh số xe ô tô điện ngày càng tăng cao, kỳ vọng của những người mua chúng cũng tăng theo. Không lâu trước đây, xe điện chỉ được xem là những chiếc "xế phụ", phục vụ cho những chuyến đi có lộ trình ngắn. Nhưng hiện tại, người ta đang dần trở nên tham vọng hơn. Họ kỳ vọng xe điện sẽ đi xa hơn trong thời gian dài hơn, và họ thậm chí muốn gắn nhà lưu động hoặc toa rơ-moóc vào xe điện. Vậy liệu các dòng xe điện và xe lai điện mới nhất có đáp ứng được kỳ vọng này? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc trên.

Với khả năng sản sinh momen xoắn tốt, nhiều bạn cứ nghĩ rằng xe điện có thể kéo tải nặng tốn ít sức hơn xe chạy bằng động cơ đốt trong. Tuy nhiên khi tìm hiểu sâu hơn về thông số kỹ thuật của máy, chúng ta sẽ nhận ra rằng rất ít xe điện có thể gắn thêm nhà lưu động hoặc toa rơ-moóc. Về mặt vật lý thì thực ra không phải không gắn được, mà là vì phần lớn xe điện hiện nay chưa được phê chuẩn để làm việc này.

Tại sao ư? Có nhiều lý do, từ công nghệ đặc trưng của xe điện đến những lo ngại về lộ trình, nhưng có lẽ trở ngại lớn nhất về mặt kỹ thuật là khối lượng. Cụm pin cho xe khá nặng, nó khiến nhiều xe điện nặng hơn những chiếc xe cùng kích cỡ chạy bằng xăng hoặc dầu diesel. Một chiếc Volvo XC40 chạy bằng xăng nặng ít nhất 1,655 kg, trong khi phiên bản chạy bằng điện có trọng lượng 2,188 kg, chênh lệch đến 533 kg. Khối lượng xe cao hơn đồng nghĩa với các bộ phận khác của xe như phanh hay hộp số dễ bị quá tải. Ngay cả đối với những chiếc xe lai điện nhẹ hơn (khoảng 1,800 kg), tổng trọng lượng không tải có thể lên tới 3 tấn. Điều này đòi hỏi xe phải được gia cường cơ học đáng kể.

Bên cạnh đó, hệ thống phanh tái tạo phức tạp cũng là một điểm hạn chế. Khi giảm tốc, động cơ điện hoạt động như một máy phát điện, chuyển năng lượng đã tạo ra vào pin. Phanh này chỉ chịu được trọng lượng không tải của xe điện, thế nên hệ thống phanh có nguy cơ bị quá tải nếu tiếp nhận nguồn động năng của một toa rơ-moóc nặng phía sau, đặc biệt khi xuống dốc. Tất nhiên, nhiều xe điện cho phép ngắt phanh tái tạo. Việc này tuy có thể bảo toàn động cơ nhưng sẽ tạo áp lực lớn cho phanh ma sát.

Điều này thậm chí cũng đúng với các toa rơ-moóc có trang bị hệ thống phanh tang trống đơn giản. Phanh được kích hoạt bởi lực đè của toa rơ-moóc hoặc nhà lưu động lên một cơ cấu trong thanh kéo khi xe giảm tốc. Tuy nhiên, phanh tang trống chỉ hoạt động khi chịu sức ép của tải trọng lớn mà thôi. Chủ yếu vẫn là phanh của xe đầu kéo phải "gồng gánh" hết.

Cuối cùng là rào cản về mặt lộ trình. Cùng với tải nặng, rơ-moóc cồng kềnh làm tăng lực cản gió, khiến cho xe tiêu thụ nhiều điện hơn. Với những bạn muốn gắn thêm nhà lưu động để đi xa dã ngoại thì đây quả là trở ngại lớn. Một minh chứng rõ ràng là vào năm ngoái, Audi khu vực Bắc Mỹ đã sử dụng một chiếc xe điện e-Tron để kéo toa rơ-moóc nặng 1,800 kg đi xa 500 dặm, từ Tulsa, bang Oklahoma đến Austin, bang Texas. Kết quả là chiếc xe phải dừng lại để sạc khi mới đi được 100 dặm đầu tiên. Nếu không kéo toa rơ-moóc, xe chạy được đến 241 dặm mới cần sạc.

Tuy vậy, vẫn có một vài chiếc xe điện có thể làm đầu kéo được. Không có gì ngạc nhiên khi Tesla dẫn đầu xu hướng xe điện kéo. Chiếc SUV hạng sang Model X với cửa hình cánh mòng biển của hãng có thể kéo được một rơ-moóc có phanh với tải trọng lên tới 2,270 kg. Kế đến là Audi e-Tron và Mercedes-Benz EQC SUV. Cả hai đều có thể kéo một rơ-moóc có phanh nặng 1,800 kg cùng một tải trọng không phanh 750 kg. Chiếc Hyundai Ioniq 5 mới được công bố gần đây có thể chịu được tải trọng có phanh là 1,600 kg, trong khi chiếc Polestar 2 của Volvo chịu tải trọng có phanh là 1,500 kg và không phanh là 750 kg.

Có lẽ xe lai điện là lựa chọn thích hợp hơn để làm đầu kéo. Với động cơ đốt trong dự phòng, những chiếc xe này không gặp trở ngại khi chạy lộ trình dài. Chúng cũng không có hiệu ứng phanh tái tạo mạnh mẽ như xe điện, thế nên ít gây áp lực cho động cơ và các bộ phận điều khiển điện tử.