Crashgate – Vụ bê bối lớn nhất lịch sử F1 mang tên Renault

Thể thao và những điều tranh cãi luôn song hành cùng nhau, nhưng hiếm khi nào lại có một mánh khoé thao túng hệ thống F1 nghiêm trọng như vụ việc trong bài viết sau đây, đặc biệt là khi nó liên quan đến sự an toàn của tay đua.

Với địa vị rất cao của những người có liên quan, không có gì ngạc nhiên khi vụ bê bối Crashgate đã gây ra thiệt hại đáng kể cho hình ảnh của F1 cho đến tận ngày nay.

Những điểm then chốt về những gì đã xảy ra xung quanh vụ việc là khá đơn giản. Chúng hầu như chỉ xoay quanh những màn đổ lỗi và quy kết trách nhiệm giữa các thành viên trong đội đua Renault.

Nếu bạn chưa từng nghe đến sự kiến chấn động này, hãy đọc tiếp bài viết dưới đây!

1. Tóm lược vụ việc Crashgate

Tại GP Singapore vào tháng 9 năm 2008, tay đua Nelson Piquet Jnr đã đâm vào tường ở Turn 17 tại Lap 14. Vụ tai nạn xảy ra ở một vị trí đặc biệt, khiến cho xe an toàn phải được phát động trong khi các mảnh vỡ được dọn sạch.

Nhờ có tình huống phát động xe an toàn này mà người đồng đội của Piquet– tay đua Fernando Alonso (hiện đang thi đấu cho Alpine) – đã giành chiến thắng chặng (sau khi xuất phát từ vị trí thứ 15). Khi đó, sau cuộc đua, Piquet nói rằng vụ tai nạn của anh chỉ đơn giản là một sai lầm ngớ ngẩn.

Vào ngày 3/8/2009, ngay sau chặng GP Hungary, Piquet bị Renault chấm dứt hợp đồng.

Vài ngày sau đó, tay đua người Brazil đã lên tiếng trên truyền thông, tuyên bố rằng anh đã từng chủ động gây va chạm theo lệnh của đội đua. Sau nhiều tuần suy đoán cùng những lời đồn thì vào ngày 4/9, Renault đã bị buộc tội.

Renault khi đó khẳng định sẽ phủ nhận mạnh mẽ các cáo buộc (dự kiến được xét xử vào ngày 21/9). Tuy nhiên, chưa đến hạn này thì vào ngày 16/9, đội đã thông báo sẽ không phản bác lại các cáo buộc. Đồng thời, giám đốc điều hành – Flavio Briatore và giám đốc kỹ thuật – Pat Symonds đã cùng nghỉ việc.

Tại phiên điều trần của FIA, Renault cũng đã bị loại khỏi F1 và bị treo giò 2 năm. Briatore bị đình chỉ tham gia tất cả các sự kiện F1 và một số sự kiện khác (do FIA chỉ định) vô thời hạn, trong khi Symonds nhận lệnh cấm 5 năm.

2. Điều gì đã xảy ra ở Singapore 2008?

Tại chặng đua ban đêm đầu tiên trong lịch sử F1, Alonso và Piquet cùng có thành tích đua phân hạng không tốt. Alonso xuất phát thứ 15 và Piquet thứ 16.

Khi cuộc đua bắt đầu, Alonso là người đầu tiên vào pit (ở Lap 12) vì anh xuất phát với một lượng ít nhiên liệu nhằm vượt qua những chiếc xe phía trước. Tay đua người Tây Ban Nha trở lại đường đua ở phía cuối đoàn đua, và chưa đầy 3 lap sau thì Piquet va chạm tại một khu vực của đường đua nơi không có cách nào để nhanh chóng loại bỏ các mảnh vỡ.

Dựa trên luật vào pit trong thời gian phát động xe an toàn, hầu hết những chiếc xe dẫn đầu lúc đó dần bị chuyển về xếp sau Alonso, trong khi những chiếc phía trước thì còn ít nhiên liệu hơn (và đã không vào pit).

Sau khi lấy được vị trí dẫn đầu ở khoảng thời gian 1/3 cuối cuộc đua, Alonso tiếp tục giữ vững vị trí và giành chiến thắng. Cả Briatore và Symonds đều cho rằng việc phát động xe an toàn là một yếu tố may mắn.

Sau cuộc đua, một số nghi ngờ đã được dấy lên, nhưng ít ai nghĩ rằng Piquet cố ý đâm vào tường.

3. Những mốc thời gian quan trọng

28 tháng 9, 2008: Piquet va chạm tại GP Singapore, người đồng đội Fernando Alonso nhờ đó giành chiến thắng.

26 tháng 7 năm 2009: Piquet bị Renault sa thải sau GP Hungary. Anh lên tiếng: “Quản lý là người khuyến khích, hỗ trợ bạn và trao cho bạn cơ hội. Trong trường hợp của tôi thì ngược lại. Briatore đã chém đẹp tôi.”

30 tháng 7 năm 2009: Piquet đưa ra bằng chứng cho FIA về vụ việc ở Singapore.

30 tháng 8 năm 2009: Đài truyền hình Brazil tuyên bố Piquet Jnr đã được ra lệnh tạo tai nạn ở Singapore. FIA ngay lập tức thông báo họ đang điều tra “các sự cố được cho là tại một sự kiện F1 trước đó”.

10 tháng 9 năm 2009: Piquet đưa ra tuyên bố thứ hai cho FIA, trong khi tuyên bố đầu tiên bị rò rỉ hoàn toàn ra giới truyền thông. Trong bản ghi chép, Piquet Jnr nói rằng anh đã được Briatore và Symonds yêu cầu đâm vào tường ở một góc cua cụ thể.

11 tháng 9 năm 2009: Max Mosley – chủ tịch FIA xác nhận Piquet Jnr sẽ chịu án phạt nào sau khi đưa ra hai tuyên bố của mình. Trong khi đó, Renault đưa ra một thông cáo cho biết họ sẽ có hành động pháp lý chống lại Piquet Jnr và cha anh.

Piquet trả lời: “Bởi vì tôi nói sự thật, tôi không có gì phải sợ, dù là từ đội Renault hay Briatore. Tôi nhận thức rõ về sức mạnh và ảnh hưởng của những người đang bị điều tra, cũng như các nguồn lực to lớn mà họ có, nhưng tôi sẽ không bị bắt nạt một lần nữa khi đưa ra quyết định mà tôi sẽ hối hận.”

14 tháng 9 năm 2009: Symonds được cho là đã được đề nghị miễn trừ án phạt nếu ông cung cấp cho FIA thông tin chi tiết về âm mưu bị cáo buộc. Ông được cho là đã nói với ban điều tra của FIA rằng chính Piquet lên ý tưởng ban đầu về vụ tai nạn.

15 tháng 9 năm 2009: Tờ The Times công bố đoạn trích các cuộc nói chuyện trên sóng radio của Renault, được truyền đi trước và sau chặng đua Singapore giữa các nhân viên của Renault F1, bao gồm Piquet Jnr, Alonso, Symonds và Briatore.

16 tháng 9 năm 2009: Renault bất ngờ “quay xe”, tuyên bố sẽ không chống lại các cáo buộc tại cuộc họp của Hội đồng Đua xe Thể thao Thế giới FIA ở Paris vào 5 ngày sau đó, đồng thời nói thêm rằng cả Briatore và Symonds đều đã rời đội.

17 tháng 9 năm 2009: Patrick Pelata – giám đốc điều hành của Renault cho biết: “Đội đã phạm sai lầm và sẽ tuân thủ hình phạt. Flavio Briatore tự coi mình là người có trách nhiệm về mặt đạo đức và đã xin từ chức.”

21 tháng 9 năm 2009: Tại một cuộc họp bất thường của Hội đồng Đua xe Thể thao Thế giới ở Paris, Renault bị cấm tham gia F1, nhận đình chỉ trong 2 năm, Symonds bị cấm trong 5 năm, Briatore bị cấm vô thời hạn ở bất kỳ sự kiện nào do FIA chỉ định (đồng thời bị cấm quản lý các tay đua). Alonso không nhận hình phạt liên quan nào.

19 tháng 10 năm 2009: Briatore tuyên bố ý định phản đối quyết định của FIA trước tòa.

5 tháng 1 năm 2010: Một tòa án Pháp đã lật lại lệnh cấm và trao cho Briatore 15,000 EUR tiền bồi thường. Toà án này không thể thay đổi hình phạt, tuy nhiên khẳng định FIA đã làm trái với quy tắc của chính họ.

11 tháng 1 năm 2010: FIA thông báo sẽ kháng cáo quyết định của tòa án.

12 tháng 4 năm 2010: FIA thông báo nhượng bộ với Briatore và Symonds và tuyên bố rằng hình phạt pháp lý đã kết thúc. Dù vậy, cả hai đồng ý sẽ không làm việc trong F1 cho đến năm 2013, hoặc bất kỳ chức vô địch nào khác (do FIA chỉ định) cho đến cuối năm 2011.

4. Nhận định của giới chuyên môn

Jackie Stewart: “Có điều gì đó đã mục rỗng và sai trái ở tận sâu gốc rễ của F1. Theo kinh nghiệm của tôi, F1 chưa bao giờ ở trong tình cảnh tự hủy diệt như vậy. Hàng triệu người hâm mộ đang kinh ngạc, nếu không muốn nói là ghê tởm, trước một môn thể thao hiện đang đi từ khủng hoảng này sang khủng hoảng khác, với việc người này đổ lỗi cho người khác.”

Niki Lauda: “Thiệt hại lớn nhất từ trước đến nay. Giờ FIA phải trừng phạt Renault thật nặng để khôi phục uy tín trong giới thể thao.”

Eddie Irvine: “Điều này có lẽ hơi sai trái về mặt gian lận, nhưng trong thời gian qua, các đội đều đã làm bất cứ điều gì có thể để giành chiến thắng – gian lận, bẻ cong quy tắc, phá vỡ quy tắc, phá hoại đối thủ… đây chỉ là FIA đang thực hiện một cuộc thập tự chinh mà thôi.”

Bernie Ecclestone: “Bạn không thể bảo vệ anh ta [Briatore]. Những gì anh ta đã làm là hoàn toàn không cần thiết. Thật đáng tiếc khi nó đã xảy ra.”

Martin Brundle: “Piquet đã đua không tốt tại Renault, anh ta không đủ nhanh, đó là lý do tại sao anh ta bị sa thải và đó là lý do tại sao anh ta đã quăng lựu đạn vào hệ thống kể từ đó.”