Tại sao F1 Pitstop lại nhanh như vậy?

Hiện tại, chỉ mất khoảng ba giây để thay cả bốn lốp trên một chiếc xe F1 và đưa nó trở lại cuộc đua. Nói đơn giản, chỉ cần một cái nháy mắt, bạn sẽ bỏ lỡ quá trình này. Đó là một tốc độ thật đáng kinh ngạc nhưng không phải tự nhiên mà được như vậy.

Pitstop là một phần quan trọng trong chiến lược F1 và các đội đua đã phải luyện tập chúng rất nhiều. Mọi yếu tố phải kết hợp với nhau và chìa khóa vthành công không chỉ phụ thuộc vào tốc độ mà còn ởvtính nhất quán. Câu hỏi là, cần những gì để thực hiện pitstop một cách hoàn hảo?

1. Có bao nhiêu người trong một đội pitstop ở F1?

Có hơn 20 người trong một đội pitstop của mỗi đội đua F1. Đội ngũ này có một đội hình cố định, mỗi cá nhân được phân công một vai trò rất cụ thể. Họ đều là thợ máy làm các công việc khác trên cả hai chiếc xe nhưng sẽ cùng nhau phục vụ cả hai chiếc xe trong đường pit.

Đội hình sẽ không bao giờ thay đổi trừ khi có ai đó bị ốm hoặc không thể có mặt ở đó, lúc đó sẽ có người dự bị thay thế cho mọi vị trí và hầu hết các thành viên trong đội cũng được đào tạo các vai trò khác để đề phòng.

Trước khi mùa giải bắt đầu, các đội thực hiện hàng nghìn lần tập pitstop trên bàn thử trong nhà má, nơi họ mài giũa và tối ưu hóa các vị trí khác nhau. Đây thực sự là một quá trình cam go khi các thợ máy phải cạnh tranh cho các vai trò khác nhau.

2. Đội pitstop sử dụng bộ công cụ nào?

Họ sử dụng các kích nâng để nâng xe lên phía trước và phía sau. Trước đây, các đội chỉ sử dụngxe đẩy nhưng bây giờ chúng đã được tinh vi hóa. Xe được nâng lên khi một tay cầm được ấn xuống và có cơ chế tự động hạ xuống để rút ngắn thời gian. Kích nâng phía trước cũng xoay cho phép người thợ máy tránh đường.

Các đội cũng có thể có một kích nâng bên, nó được sử dụng nếu cánh trước bị hỏng, và điều này khiến kích nâng phía trước trở nên vô dụng. Kích nâng phía trước rất phức tạp do đó mỗi chiếc có giá khoảng 250 nghìn bảng Anh, và cần ít nhất hai chiếc để dự phòng trong mỗi đội.d

Súng tháo lắp bánh xe được dùng để tháo và siết đai ốc trung tâm, giữ cho từng bánh xe tại chỗ cũng phức tạp không kém. Chúng hoạt động ở áp suất 26 bar, quay với tốc độ hơn 10,000 vòng/phút và tự động chuyển từ nới lỏng sang siết chặt trong quá trình vận hành. Mỗi garage có 24 cái như vậy, bao gồm cả phụ tùng và hầu hết đều được sửa đổi để cải thiện hiệu suất.

Trước đây, các thợ máy thường giơ tay khi họ hoàn thành công việc của mình, nhưng giờ đây họ chỉ cần nhấn nút trên súng để xác nhận. Nếu có sự cố xảy ra, thợ máy sẽ giơ tay lên trời làm dấu chéo.

3. Chức năng của mỗi thành viên trong một đội pitstop?

Pitstop thực tế là một màn trình diễn được dàn dựng công phu. Đây là cách nó được thực hiện và vai trò của từng người, lần lượt từng bước một.

1. Người kích trước (x1) là người đầu tiên bắt đầu hành động, trượt kích vào gầm xe, đẩy tay cầm xuống để nâng kích lên rồi xoay sang một bên. Luôn có người thứ hai sẵn sàng bước vào nếu người này bị xô ngã hoặc kích bị kẹt.

2. Bốn “xạ thủ” (người cầm súng tháo lắp lốp xe) (x4), được trang bị súng tháo lắp lốp xe, đi theo xe vào pit với đầu súng thẳng hàng hoàn hảo khi xe dừng lại. Một số thậm chí có hướng dẫn bằng laser để khi định vị được gia tăng độ chính xác. Họ ngay lập tức bắt tay vào việc nới lỏng bánh xe.

3. Người kích phía sau (x1) trượt kích phía dưới và nâng phần sau của xe lên.

4. Nhóm ổn định (x2) giữ mỗi bên của xe, xung quanh hộp gió, để ngăn không cho nó lắc lư trên các kích nâng. Họ cũng có thể bước tiến về phía trước và nâng xe lên nếu xe bị hỏng cánh và kích phía trước không thể nâng xe lên.

5. Nhóm điều chỉnh cánh (x2) ở mỗi bên của ô tô sử dụng bộ điều chỉnh mô-men xoắn để thay đổi góc của tấm cánh tà trước, nếu cần, để điều chỉnh downforce ở đầu trước của xe.

6. Nhóm tháo bánh xe (x4) nắm lấy bánh xe (đeo găng tay – vì cao su rất nóng), trượt chúng ra và tránh sang một bên.

7. Nhóm lắp bánh xe (x4) giữ chặt lốp mới trên tay trước khi xe đến. Họ nâng và trượt chúng vào vị trí trên các trục. Đai ốc bánh xe là một phần tích hợp vào bánh xe, giúp giảm nguy cơ mất chúng.

8. Bốn “xạ thủ” lại bước vào siết đai ốc bánh xe. Họ nhấp vào các nút xác nhận trên súng của mình khi tất cả đã sẵn sàng.

9. Những người kích trước và sau nhả kích và chiếc xe rơi xuống sàn với một cú tông mạnh từ phía sau. Điều đó được coi như một tín hiệu xác nhận.

10. Người chỉ huy pitstop (x1), trước đây được gọi là người đàn ông “kẹo mút”, nhận tất cả các tín hiệu, kiểm tra xem đường pit có thông thoáng không và cho xe chạy tiếp tục cuộc đua. Trước đây, điều này liên quan đến việc sử dụng biển báo dừng/đi ở đầu que (giống như cây kẹo mút) nhưng giờ đây xe được trả tự do bằng cách chuyển đèn dừng/đi của giàn từ đỏ sang xanh lục.

4. Những thứ khác có thể được thực hiện trong một pitstop?

Đôi khi một chiếc xe không chỉ cần mỗi bộ lốp mới. Các đội thường dọn sạch các mảnh vụn bên hông tại một số đường đua (chẳng hạn như đường phố) nhiều hơn những đường khác, để đảm bảo không khí đi vào bộ tản nhiệt để làm mát một cách tốt nhất.

Một vấn đề khác xảy ra tương đối thường xuyên là việc thay đổi cánh trước, nó xảy ra khi bắt đầu nếu tay đua gặp khó khăn khi hai chiếc xe đấu tay đôi với nhau. Quá trình này có thể mất khoảng 10-15 giây để hoàn thành.

Đôi khi các sự cố về điện yêu cầu phải hoán đổi vô lăng. Bánh xe có cơ chế nhả nhanh và trong trường hợp này, hai thành viên trong đội sẽ ở đó để lấy vô lăng từ tay đua và lắp vào một vô lăng mới.

Các công việc tốn nhiều thời gian hơn, chẳng hạn như kiểm tra hệ thống treo sau một sự cố, có thể gây đau đớn theo thời gian. Nếu khối lượng công việc được yêu cầu tăng lên, chiếc xe sẽ được kích lên và đưa trở lại garage. Nếu được khắc phục nhanh chóng, nó có thể lại ra ngoài để tham gia cuộc đua như một bài thử nghiệm.

5. Các đội luyện tập tình huống pitstop như thế nào?

Giống như một người chơi gôn mài dũa cú đánh của họ, sự lặp lại là chìa khóa để thực hiện đúng mọi lúc - và trong pitstop, điều đó có nghĩa là mỗi mili giây đều được tối đa hóa.

Tất cả các đội đều có một giàn tập luyện tại nhà máy của họ, có nhiều đội sử dụng xe giả chạy bằng điện. Đây là nơi đội thực hành hết lần này đến lần khác. Họ cũng thực hiện các tình huống thử thách như khi bị lệch hướng, thay đổi mũi,…

Tất cả đều có thể ổn khi tập luyện, nhưng tại đường đua, mỗi làn pit đều khác nhau – nó có thể dốc, có các vạch kẻ hoặc rãnh thoát nước gây mất tập trung, hoặc gần hơn hoặc xa hơn so với giàn pit. Chúng có thể được xem là những điều nhỏ nhặt nhưng cũng có ảnh hưởng đáng kể.

Để làm quen với những khác biệt độc đáo này, các đội dành thời gian mỗi ngày trong từng chặng đua, bao gồm cả buổi sáng ngày đua để luyện tập. Chiếc xe được đẩy vào vị trí và cả đội thực hiện như khi cuộc đua đang diễn ra. Mỗi đội có thể lập kế hoạch khác nhau nhưng các phiên thường kéo dài khoảng 30 phút.

Trong các vòng luyện tập chính thức (FP1, FP2 và FP3), các đội cũng thực hiện các buổi luyện tập trực tiếp, từ chạy thử chiếc xe tới thử tốc độ nhanh. Điều này giúp tay đua trau dồi phương pháp dừng của họ và giúp đội thử nghiệm một cách thực tế hơn.

6. Sức khỏe của các thợ máy ở đường pit như thế nào?

Các thợ máy phải rèn luyện thể chất rất nhiều để giữ sức khỏe để hoàn thành nhiệm vụ. Họ cần phải khỏe vì momen của súng tháo lắp bánh xe làm xoắn cánh tay và vai, mỗi bánh xe nặng hơn 10kg vậy nên họ cũng cần phải nhanh nhẹn.

Hầu hết các đội chạy các chương trình thể dục dựa trên các bài tập gym để cải thiện sức mạnh và sự ổn định cốt lõi, giúp tối đa hóa hiệu suất và cũng giảm nguy cơ chấn thương.

Các chuyển động cụ thể được tối ưu hóa bằng cách sử dụng phân tích video và đối với những tư thế đòi hỏi sức nhiều hơn, chẳng hạn như động tác nâng lốp thì đội sẽ có nhiều bài tập thân trên hơn để giúp tăng cơ.

7. Tay đua F1 phải làm gì trong pitstop?

Tay đua không chỉ phải phát hiện ra hố của mình - được hỗ trợ bởi một biển báo từ thành pit - mà anh ta còn phải dừng xe của mình ở đúng vị trí.

Đội được định vị chính xác và không có bất kỳ sai lệch nào, nếu quá xa về phía trước, lùi hoặc gần hơn với một bên cụ thể sẽ khiếnđội phải điều chỉnh vị trí của họ. Điều này có thể tiêu tốn từ 06-1 giây hoặc tệ hơn nữa là có thể hất người kích xuống sàn, như Lewis Hamilton đã làm trong buổi tập cho Grand Prix Nga 2021.

Khi đã đứng yên, xe được đưa về số không và tay đua giữ chân phanh để bánh xe không quay. Tay đua cũng sẽ giữ chặt vô lăng để giữ cho bánh trước không di chuyển.

Sau đó, tay đua bắt đầu trình tự phóng và tập trung hoàn toàn vào dàn đèn. Vòng tua máy tăng đến mức tối ưu và khi đèn chuyển sang màu xanh lục, tay đua vào số trở lại và nhấn ga và nhớ giữ bộ giới hạn tốc độ cho đến khi băng qua vạch ra khỏi đường pit.

8. Cách bố trí vị trí pit có tạo ra sự khác biệt đối với thời gian dừng pit không?

Khung vị trí dừng pit nằm ngay bên ngoài garage của đội và một giàn được sử dụng để chạy các ống dẫn khí cho súng tháo lắp bánh xe về phía xa của chiếc xe. Đây cũng là nơi chứa hệ thống ánh sáng và camera chuyển động siêu chậm có độ phân giải cao cho việc phân tích.

Trên mặt đất, các đội đánh dấu các điểm tạm thời để đảm bảo mọi người đều đứng đúng vị trí, phủi bụi bẩn và yêu cầu tay đua dừng cháy năng lượng trong quá trình luyện tập để lót lớp cao su mới qua khung và tạo thêm độ bám.

Những garage được chỉ định theo thứ tự vô địch của năm trước. Đội vô địch được cho góc vào tốt nhất nhưng có thể khó thoát ra khi xe đông đúc trong đường pit. Đội cuối cùng thì kín hơn nhưng cho nhiều thời gian chuẩn bị hơn và có góc thoát tốt. Vậy, tại sao các tay đua quá chậm khi đi vào và ra khỏi đường pit?

Giới hạn tốc độ trên làn đường pit đã được đưa ra cho các vòng luyện tập vào năm 1993 và áp dụng cho tất cả các vòng sau Grand Prix San Marino năm 1994. Tốc độ này hiện được giới hạn ở mức 80 km/h giữa đường vào và ra của đường pit.

Xe có các nút giới hạn nhưng tay đua phải thao tác bằng tay và bất kỳ ai vượt quá giới hạn sẽ bị phạt €100 cho mỗi km/h nếu họ đi quá giới hạn đó, tối đa €1,000. Họ cũng sẽ nhận được hình phạt về vị trí xuất phát và hình phạt trong chặng đua.

Khu vực đường pit được chia thành hai làn đường. Làn ngoài cùng rộng không quá 3.5 m là làn nhanh. Xe của các đội không được hoạt động tại đây. Họ phải được chuyển đến làn đường bên trong nếu muốn làm như vậy.

9. Làm thế nào để F1 xác định “rời an toàn” khỏi pitstop?

Các đội thường bị phạt tiền hoặc phạt trong chặng đua nếu rời pit không an toàn, vì người điều khiển pit sẽ quyết định xem liệu có chiếc xe nào đang tới quá gần để tránh hay không. Đôi lúc liều lĩnh khi cạnh tranh, sai lầm sẽ xuất hiện.

Để rõ ràng hơn, các đội sẽ đánh dấu làn đường pit bằng các điểm đánh dấu hướng dẫn. Chúng được đặt cách khung vị trí một khoảng nhất định, vì vậy bộ điều khiển pitstop có tín hiệu trực quan để giúp họ đưa ra quyết định.

10. Làm thế nào và tại sao các quy tắc pitstop của F1 thay đổi vào năm 2021?

Vào cuối mùa giải 2019, các pitstop của F1 đã đạt tốc độ kỷ lục – Red Bull đã lập kỷ lục nhanh nhất từ ​​trước đến nay với thời gian dừng chỉ 1.82 giây cho Max Verstappen tại GP Brazil.

Các đội liên tục chỉ mất khoảng hai giây và cơ quan quản lý lo ngại rằng điều này đã đạt đến giới hạn mà con người có thể làm được. Do đó, Chỉ thị kỹ thuật (TD) mới đã được giới thiệu.

Điều này quy định một số quy trình nhất định trong thời gian dừng không được ít hơn 0.15 giây cho mỗi quy trình và hạn chế tín hiệu được gửi giữa “xạ thủ” lốp xe và giàn đèn không được chậm hơn 0.2 giây.

TD cũng nhắc nhở các đội rằng tất cả các hoạt động của thiết bị ở đường pit và đội ngũ hỗ trợ phải do con người điều khiển, không được tự động hóa.

Sau khi được kết hợp, điều này đã tăng tốc độ của pitstop lên gần ba giây, và FIA luôn theo dõi sát sao để đảm bảo các đội tuân thủ các quy tắc với camera tốc độ cao được lắp phía trên mỗi giàn pit.