Tầm quan trọng của việc ngắt kết nối ắc quy trước khi sửa xe

Trong quá trình sửa chữa những hư hỏng trên xe có liên quan đến khung gầm hay các hệ thống điện tử, ngắt kết nối ắc quy là một trong những thao tác đầu tiên của người thợ. Lý do là bởi vì quá trình sửa chữa sẽ không tránh khỏi việc sử dụng máy hàn, máy khoan hay một số trang thiết bị sửa chữa khác. Với những nghiên cứu đã được thực hiện và những hiểu biết chung về điện, đa phần mọi người đều đồng ý rằng việc ngắt kết nối ắc quy của xe trong hầu hết các tình huống sửa chữa là điều cần thiết.

Hãy lấy một ví dụ về công đoạn hàn kim loại. Quá trình hàn (welding) sẽ giải phóng năng lượng đáng kể để tạo ra nhiệt, làm cho kim loại đạt đến nhiệt độ nóng chảy ngay lập tức. Để kim loại nóng chảy tức thời, quá trình hàn cần một lượng năng lượng tập trung và có cường độ cao trong thời gian ngắn.

Do đó, máy hàn sử dụng dòng điện xoay chiều (Alternating Current, AC) không nhỏ hơn 110V. Khi được nối đất với thân xe, điều này có thể gây rủi ro cho các bộ điều khiển điện tử (Electronic Control Unit, ECU) trong nhiều hệ thống khác nhau trên xe. Các ECU này hoạt động trên dòng điện một chiều (Direct Current, DC) có giá trị 12V, trong khi một số cảm biến chỉ sử dụng điện áp tham chiếu là 5V.

Khi ắc quy trên xe được kết nối, tồn tại một dòng điện đi đến tất cả các hệ thống điện tử trên xe. Lúc này, nếu diễn ra quá trình hàn, năng lượng từ máy hàn có thể vượt quá mức cho phép và làm hỏng các bộ phận, linh kiện điện tử trong các hệ thống này. Vì vậy, khi sử dụng máy hàn (hoặc máy khoan, máy kéo vết lõm…), ta phải ngắt kết nối ắc quy.

Ngoài ra, khi làm việc trên các chi tiết có bản kỹ thuật phần mềm (Software Requirements Specification, SRS), ngắt kết nối ắc quy trước khi sửa chữa là điều bắt buộc. Ngoài việc ngắt kết nối ắc quy, hầu hết các nhà sản xuất cũng sẽ khuyến nghị chờ trong một khoảng thời gian nhất định trước khi ngắt kết nối bất kỳ thành phần hệ thống nào (để tránh xảy ra lỗi hệ thống).

Những mẫu xe hybrid như chiếc Toyota Prius thường sẽ được trang bị hai bộ pin. Ngoài một pin điện áp cao (High Voltage, HV) được sử dụng cho hệ thống hybrid thì xe còn có thêm một ắc quy phụ 12V. Ắc quy phụ này cung cấp năng lượng cho hệ thống máy tính, rơ le, ECU… Khi sửa chữa xe hybrid, tuyệt đối không ngắt kết nối pin điện áp cao mà không có thiết bị an toàn (hoặc chưa qua các khóa đào tạo thích hợp).

Trước khi tiến hành sửa chữa, điều quan trọng đối với các kỹ thuật viên là xác định xem chiếc xe đang dùng một hay nhiều ắc quy. Nếu như là xe hybrid (hoặc xe điện), ắc quy phụ có thể không được đặt gần ắc quy chính, hoặc đặt ở những vị trí khó phát hiện (dưới cốp xe hoặc dưới hàng ghế sau). Vì vậy, người thợ cần phải thực hiện các quy trình kiểm tra để phát hiện xem xe có lắp thêm ắc quy hay không và nếu có thì được đặt ở đâu.

Việc ngắt và kết nối lại ắc quy không thực sự đơn giản như ta thường nghĩ. Thực hiện không đúng quy trình sẽ gây ra lỗi liên quan đến hệ thống máy tính trên xe. Vì vậy, ngắt ắc quy đúng cách là một điều rất quan trọng, đồng thời có một vài việc cần làm sau khi kết nối lại ắc quy. Hiểu rõ được những vấn đề này, các hãng xe đều có những lưu ý về việc ngắt và kết nối lại ắc quy trên những dòng xe của họ. Hãy cùng Otoman điểm qua một số lưu ý sau:

• Honda cho biết sau khi ngắt kết nối ắc quy, bạn phải thiết lập lại hệ thống phát hiện người ngồi, đồng thời cảm biến góc lái phải “học lại“ thói quen đánh lái của người lái;
• Volkswagen cho biết bạn phải xoay hết vòng chìa khóa, sau đó thực hiện tìm kiếm mã lỗi bằng thiết bị kiểm tra chẩn đoán (diagnostic tester);
• General Motors cho biết bạn có thể sẽ phải lập trình lại bộ nhớ khả biến (volatile memory) và xe cần nằm yên trong 3 giờ sau khi lập trình;
• Toyota yêu cầu sử dụng phần mềm Techstream của hãng để ghi nhớ cảm biến góc. Nếu không làm như vậy, các hệ thống như khởi hành làn đường (lane departure), hỗ trợ đỗ xe và hệ thống cảnh báo va chạm sẽ không hoạt động. Hệ thống khóa cửa điện cũng có thể cần được khởi động lại;
• Nissan nói rằng bạn phải thiết lập lại các hệ thống điện tử bằng cách sử dụng một công cụ quét (scan tool);
• Ford cho biết đối với một số xe của hãng, hệ thống giám sát ắc quy phải được thiết lập lại sau khi kết nối lại ắc quy;
• BMW yêu cầu bản phải thông qua một quy trình đăng ký ắc quy (battery registration process) với hãng;
• Porsche yêu cầu đặt lại mã lỗi sau khi ngắt và kết nối lại ắc quy.

Qua danh sách này chúng ta có thể thấy rằng sau khi ngắt kết nối ắc quy, có một số yêu cầu về hiệu chỉnh hoặc xóa mã trên các hệ thống máy tính cần được tiến hành. Một số trường hợp dễ thấy nhất là hiệu chỉnh lại cảm biến góc lái, đặt lại vị trí ghế lái, vị trí cửa sổ…

Tuy nhiên, trên những mẫu xe hiện đại ngày nay, các hãng thường sẽ có thêm nhiều yêu cầu cần phải thực hiện. Cách duy nhất để biết những điều này là tham khảo quy trình sửa chữa, lái thử và kiểm tra các chức năng của hệ thống để đảm bảo tất cả các tính năng hoạt động chính xác.

Tóm lại, ngắt kết nối ắc quy trước khi sửa chữa sẽ đem lại nhiều lợi ích về mặt an toàn cho con người và cho các hệ thống điện tử trên xe. Tuy nhiên, thực hiện công việc này cũng có nhiều điểm cần lưu ý và tuân theo quy trình sửa chữa trên từng dòng xe cụ thể.